Đã tới lúc các cơ quan chức năng của Việt Nam phải vào cuộc để thanh kiểm tra thông tin tố cáo của DN Việt liên quan đến dự án BT đường Tân Sơn Nhất – Bình Lợi – Vành đai ngoài do chủ đầu tư Hàn Quốc triển khai, thi công.
Trước những thông tin phản ánh của người dân, năm 2011, dự án Tân Sơn Nhất – Bình Lợi – Vành đai ngoài TP HCM đã được thanh tra Chính phủ thanh tra kiểm tra và có kiến nghị liên quan đến việc rà soát, tính toán lại giá trị các khu đất đã giao cho Cty GS E&C (Hàn Quốc).
Hơn 1,3 ha đất Công viên Gia Định làm đường mà không có quy hoạch sử dụng đất và không có đánh giá tác động môi trường.
Sai phạm có hệ thống
Sau quá trình kiểm tra, thanh tra Chính phủ đã kết luận, trong quá trình thực hiện dự án, các cơ quan ban ngành TP HCM đã để xảy ra nhiều thiếu sót, khuyết điểm. Cụ thể, UBND TP HCM đã tự ý ra quyết định điều chỉnh phương án tuyến đường mà không xin ý kiến Thủ tướng, không lấy ý kiến thỏa thuận của các bộ, ngành liên quan, không tổ chức lấy ý kiến các hộ dân trong khu vực quy hoạch, mà chỉ căn cứ vào đề xuất của Cty GS E & C là không phù hợp quy định pháp luật. Về nội dung này, UBND TP đã có văn bản “xin nghiêm túc rút kinh nghiệm và nhận thiếu sót trước Thủ tướng”.
Đặc biệt, việc UBND TP HCM cho Cty GS E & C thuê 5 khu đất tại các quận huyện mà không tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất, trong đó tự ý định giá 2 khu đất mà không căn cứ tham mưu của Sở Tài chính là vi phạm nguyên tắc quản lý tài chính nhà nước.
Việc xác định giá trị đất không đúng thời điểm cho Cty GS E & C thuê đất là trái đề xuất của Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên – Môi trường và không đúng với kiến nghị của UBND TP với Thủ tướng, đã làm lợi cho nhà đầu tư nước ngoài và gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước hơn 44,3 triệu USD.
Trên cơ sở đó thanh tra Chính phủ yêu cầu UBND TP rà soát, tính toán lại giá trị các khu đất giao cho Cty GS E & C, theo nguyên tắc nhà đầu tư phải nộp tiền chênh lệch giữa tiền sử dụng đất và tiền thuê đất tại thời điểm ra quyết định cho thuê đất và trên cơ sở quy hoạch chi tiết 1/500 được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Đồng thời, thanh tra Chính phủ cũng yêu cầu UBND TP tiến hành đàm phán, điều chỉnh một số điều khoản của hợp đồng BT đã ký với Cty GS E & C, đặc biệt là điều khoản về giá trị 5 khu đất và giá trị con đường theo quy định pháp luật, tránh gây thiệt hại cho Nhà nước.
Cũng theo kết luận của thanh tra Chính phủ, trong quá trình thực hiện dự án, UBND TP không tổ chức thẩm định, phê duyệt dự án, không tổ chức giám sát tiến độ và chất lượng công trình là không thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng. Thanh tra Chính phủ yêu cầu tổ chức bộ máy thẩm định, giám sát, quản lý chất lượng, tiến độ và giá thành công trình theo đúng quy định pháp luật về xây dựng.
Thanh tra Chính phủ còn phát hiện khoản chi phí gián tiếp cho DN nước ngoài là 138,4 tỉ đồng, nhưng Sở Kế hoạch – Đầu tư và Ban điều phối dự án không giải trình được nội dung này. Thanh tra Chính phủ yêu cầu UBND TP chỉ đạo nhà đầu tư lập dự toán chi tiết, có thẩm định, phê duyệt theo đúng quy định pháp luật.
DN Việt lĩnh hậu quả
Theo phản ánh của các DN Việt Nam: “cả chủ đầu tư và nhà thầu Hàn Quốc thực hiện dự án này đều thiếu năng lực về tài chính lẫn trình độ chuyên môn, đầu tư theo kiểu “tay không bắt giặc”. Điều này thể hiện ở việc, sau khi được UBND TP giao đất tại các quận Nhà Bè, quận 9, quận 2… Cty GS E & C đã thuê, hoặc chuyển nhượng cho một DN để thực hiện dự án BĐS…
Xem thêm bài: Tranh cãi về yêu cầu nhà thầu dự thầu nộp 8 tỷ đồng tiền mặt
Nhà thầu thi công là Cty Đông AH Việt Nam về thực chất chỉ có năng lực về khoan cọc bê tông, khoan đất. Cty Ban Mai với danh nghĩa là nhà thầu chính đã ký hợp đồng hàng loạt với các DN Việt để cung cấp trang thiết bị, vật liệu xây dựng, dùng người lao động Việt Nam… nhưng không có tiền để thanh toán. Hơn nữa, việc DN này chuyển đổi pháp nhận công ty nhưng vẫn giữ nguyên số tài khoản, mã số thuế và thuê người Việt Nam làm đại diện là những dấu hiệu bất thường…
Đây là những sai sót của các cơ quan chức năng Việt Nam, đặc biệt là UBND TP HCM trong việc đánh giá năng lực của nhà đầu tư, nhà thầu thi công, gây ra những tổn thất rất lớn cho người lao động, các DN Việt Nam. Các khoản nợ mà nhà thầu Hàn Quốc để lại đang là gánh nặng cho DN Việt với nguy cơ không thể thu hồi.
